واژه شناسی کاشی و سرامیک
کلمه ی کاشی معادل لغت لاتین Tile، به معنای گل پخته شده برای سقف و پشت بام میباشد.
اما لغت شناسان زبان فارسی، واژه ی کاشی را برگرفته از کلمه ی کاشان میدانند؛ چرا که از اوایل دوران اسلامی، شهر کاشان به عنوان مرکز صنعت سفال سازی جهان آوازهای به بلندای تاریخ داشته است.
کلمه ی سرامیک هم که در لغت لاتین به صورت Ceramic استعمال میشود از ریشه یونانی گرفته شده و به معنای سفال گری و یا ظروف سفالين و وسائلی که از گل پخته می شود، ترجمه شده است.
تاریخچه صنعت کاشی و سرامیک در جهان و ایران
گفته شده است که انسان های اولیه به صورت تصادفی متوجه شدند خشتهای گلی در مجاورت حرارت و آتش سخت شده و از آن پس بود که در ساختن خانه هایشان بیش از هر چیز دیگر از خشت و گل پخته شده استفاده میکردند.
تاریخ گواهی میدهد که اولین ساخته های سفالین دوران کهن مانند اشیاء، ظروف، خشت و … را ایرانیها، مصریها، بابلیها و آشوریها از خود به جای گذاشته اند.
قدیمی ترین سفالها را در تمدن 7000 سالهی سیلک کاشان میتوان جستجو کرد. در میان آثار به جای مانده از مصریها هم که بیش از 2500 سال قدمت دارد، رد پای کاشیهای کوچک رنگارنگی دیده میشود که نشان از قدمت این دست ساختهی بشری دارد.
پس از قرنها و در اوائل قرن بیستم میلادی، تولید صنعتی کاشی آغاز شد؛ در آن زمان اروپاییها و آمریکاییها با ساخت کوره های تونلی شکل و با استفاده از ربات ها به تولید انبوه کاشی به صورت ماشینی و اتوماتیک اقدام کردند.
تعریف کاشی و سرامیک
کاشی از انواع سنگ های مصنوعی و یکی از پوشش های ساختمانی، با ضخامت چند میلیمتر و عمدتاً به شکل های مربع، مستطیل یا اشکال پیچیدهتر است و در مرحله ی نازک کاری بناها از آن استفاده میشود؛ معمولاً یک روی کاشی ها به صورت کاملاً صاف و صیقلی و دارای سطحی شیشه ای و براق می باشد.
این محصول متشکل از خاک رس و مواد سخت معدنی مانند سنگ، شیشه و … بوده و در دیوارها و یا سطوح دیگر به عنوان کالای مقاوم و تزئینی نسبت به سایر پوشش ها مانند کاغذ دیواری و پارکت و … کاربری دارد.
سرامیک نیز نوعی کاشی سخت محسوب میشود؛ این نوع کاشی از نظر ساختار شیمیایی از خاک رس و بعضی از مواد معدنی مانند فلدسپات در دمایی بالاتر از دمای پخت کاشی، تولید شده که لعابی از جنس سرامیک روی آن تثبیت میشود.
سرامیک ها در هیچ حلالی حل نشده و آتش هم نمیگیرند. آنها به خاطر جذب آب پایینی که دارند بسیار مقاوم و مناسب برای نماهای خارجی و کف ها و محیط های مرطوب هستند.
لازم به ذکر است که گاهی در گفتگوهای عامیانه به کاشیهای دیواری، کاشی و به کاشیهای کف ساختمان،
سرامیک اطلاق میشود که صحیح نمی باشد.
گونه های کاشی و سرامیک
کاشی ها انواع متفاوتی دارند. اولین معیار مهم در تفکیک کاشی ها، لعاب دار بودن یا نبودن آنهاست. لعاب دارها از جهت رنگ و طرح و بافت های سطحی مانند برجستگی ها متنوع تر از بدون لعاب ها هستند. دومین معیار مهم، میزان تخلخل کاشی است؛ که موجب سختی و استحکام آن میباشد.
کاشی ها از جهت تخلل و سختی نیز دارای تنوع هستند و از 1 تا 5 درجه بندی میشوند. همین استحکام و سختی است که باعث می شود کاشی های سرامیکی از غیر سرامیکی تفاوت پیدا کرده و سرامیکها (البته به اشتباه) در مقابل کاشی ها دسته بندی شوند.
سومین معیار در دسته بندی کاشی ها نیز مات یا براق بودن آنهاست.
تفاوت کاشی و سرامیک
بد نیست در اینجا به پاره ای از تفاوت های کاشی غیرسرامیکی (که اصطلاحاً کاشی گفته میشود) و کاشی سرامیکی (که اصطلاحاً سرامیک اطلاق میگردد) اشاره ای گذرا داشته باشیم:
-
تفاوت در میزان استحکام کاشی و سرامیک
کاشی به این جهت که در مراحل تولید، کمتر فشرده میشود، ظریف تر از سرامیک بوده و بیشتر در دیوارها نصب میشود؛ از طرف دیگر در کف ساختمان ها که محل تردد افراد و یا وسائل نقلیه بوده و تحت فشار و سایش هستند، از سرامیک به خاطر استحکام بالایی که دارد استفاده میشود.
مقاومت کاشی در برابر سرما و گرما کم است و بیشتر برای محیطهای داخلی، استفاده میشود؛ بر خلاف سرامیک که قابلیت نصب در معرض سرما و گرما را داشته و در دیوارهای فضای خارجی نیز میتوان از آن بهره برد؛ برای پوشش کف فضای خارجی هم می توان از سرامیکهای پرسلانی استفاده نمود.
2. تفاوت در میزان جذب آب کاشی و سرامیک
کاشی جذب آب بسیار بالایی دارد (تقریباً بیش از 10 درصد)، بر خلاف سرامیک که جذب آب کمتری دارد (تقریبا 6 درصد)؛ به همین خاطر است که از کاشی به خاطر جذب آب بالا، در دیوارها و ارتفاع بیشتر استفاده میشود.
3. تفاوت در میزان براق بودن
کاشی بر خلاف سرامیک دمای پخت کمتری دارد؛ لذا لعاب روی کاشی نسبت به سرامیک درخشنده تر و براق تر است.
سرامیک های پرسلان با لعاب دارای پوشش نانو شفافیت بسیاری دارند.
سرامیک چگونه ساخته میشود؟
همه ی کاشی ها و از جمله کاشی های سرامیکی از دو بخش تشکیل شده اند:
-
استخوان بندی کاشی که قسمت اصلی و زیرین کاشی و از جنس سفال است و اصطلاحاً بیسکوییت نامیده میشود.
-
ظاهر کاشی که از جنس شیشه بوده و روی بیسکوییت را پوشانده است و اصطلاحاً به آن لعاب میگویند؛ این لعاب میتواند ضد آب، تزئینی، براق، رنگی و … باشد.
سرامیکها را معمولا از مواد خام معدنی مانند: خاک رس، کائولینت، اکسید آلومینیوم، کاربید سیلیکون، کاربید تنگستن و مواد خالص دیگر در ترکیب با آب تولید میکنند؛ خمیر بدست آمده از این ترکیب را در قالبهای از پیش تعیین شده میریزند و سپس آن را خشک کرده و در نهایت در کوره میپزند؛ در صورت لزوم برای پخت دوم یا سوم نیز در کوره قرار میدهند.
در این مراحل پخت است که لعاب ها و رنگدانه های مختلف در بین مواد تشکیل دهنده ی سرامیک و یا بر روی بیسکوییت ها اعمال میشوند.
مشاهده سرامیک های سرویس بهداشتی
از سرامیک برای کجاها استفاده کنیم؟
سرامیک ها به سرعت تبدیل به محبوب ترین پوشش های ساختمانی شدند. این محصولات در هر نوع آب و هوایی و در کاربری های مختلف مانند کف ساختمان، دیوار، سرویس بهداشتی، آشپزخانه، پیاده رو، فضاهای درمانی و … استفاده میشوند.
مزایای استفاده از سرامیک را میدانید؟
در میان مصالحی مانند موزاییک، پارکت، لمینیت، دیوار پوشهای پی وی سی، کاغذ دیواری و … که برای دیوارها و کف های ساختمان میتوان از آنها بهره برد، بهترین گزینه، انواع سرامیک ها میباشند که در زیر به تفصیل به دلائل این ادعا اشاره میکنیم:
-
عمر طولانی سرامیک ها
به خاطر سختی بالای این نوع از پوشش هاست که عمر بیشتری دارند. این مزیت به صورت غیر مستقیم به اقتصاد مصرف کننده ی سرامیک کمک میکند.
-
دوام و استحکام بالای آنها
سرامیک ها و مخصوصاً سرامیک های پرسلانی نسبت به کاشی ها و سایر کفپوش ها بهترین محصولات برای استفاده در مکان های پرتردد مانند پاساژها و پیاده روها و … هستند؛ چرا که به تاب آوری و مقاومت در برابر انواع فشارها معروف اند.
-
رنگ دائمی سرامیک
رنگ سرامیک ها در مقابل عوامل مختلف مانند نور خورشید، مواد اسیدی و قلیایی و … مقاوم بوده و این مقاوم بودن در مدت زمان طولانی، شما را از تعویض آنها بی نیاز میکند. پرسلان ها، ماندگارترین نوع سرامیک در برابر این عوامل محسوب میشوند.
-
قابلیت های بهداشتی آنها
این نوع از پوشش های کف و دیوار به راحتی به شما این امکان را میدهد تا محیطی بهداشتی و پاکیزه داشته باشید. همین ویژگی است که موجب شده این محصولات بهترین انتخاب برای مراکز بهداشتی و درمانی باشند.
همچنین برای فضاهایی که در آنها از حیوانات نگهداری میشود، استفاده از این پوشش به لحاظ بهداشتی توصیه میگردد. جدیدترین نوع سرامیک با پوششی از نانو این قابلیت را برای شما ایجاد میکند که میزان لکه ها و آلودگی های سطح سرامیک را به حداقل برسانید.
-
ابعاد متنوع سرامیک
این نوع از مصالح ساختمانی در ابعاد مختلفی تولید میشوند و این امکان را برای مصرف کنندگان فراهم می آورند تا در هر فضایی از ساختمان، متناسب با ابعاد و کاربری فضاها از آنها استفاده شود.
سرامیک ها از ابعاد بسیار کوچک و به اصطلاح موزاییکی، در حد 2.5*2.5 سانتیمتر مربع، برای اجرای سطوح منحنی، استخرها و … تا ابعاد متوسط برای مکانهایی چون آشپزخانه، سرویس بهداشتی و … تا اندازههای بسیار بزرگتر و به اصطلاح اسلب در ابعاد بیش از 120*240 سانتی متر مربع، به منظور استفاده در محیطهایی همچون سالن ها و کانترهای آشپزخانه و … در اختیار خریداران قرار دارد.
-
قابلیت شستشو و راحتی در تمیز کردن
سرامیک ها برای مکان هایی که نیاز به شستشوی بسیار دارند تا دائماً تمیز باشند مناسب ترین گزینه ها هستند. کارخانه های تولیدی مواد غذایی، آزمایشگاهها، رستورانها و … با نصب این پوشش در کمترین زمان و به راحتی قابلیت شستشو پیدا میکنند.
-
دمای ذوب بالا و ضد آتش بودن آنها
پخت این محصولات تقریباً در دمای 1200 درجهی سانتیگراد، این امکان را برای ما فراهم میکند تا از این محصولات در مکانهایی که در معرض آتش و درجه حرارت بالا هستند با آسودگی خاطر استفاده کنیم.
از آن جهت که در نتیجه ی حرارت زیاد آشپزخانه ها، در ساختار و رنگ این پوشش تغییری به وجود نمی آید، نصب آن را در این قبیل فضاها توصیه میکنیم.
-
عایق بودن سرامیک
از ویژگی های مهم این کف پوش ها و دیوارپوش ها آن است که رسانای بسیار ضعیف الکتریسیته و حرارت میباشند. این مزیت در فصلهای سرد سال موجب جلوگیری از هدر رفت انرژی و گرمای ساختمان از طریق کف و دیوارها شده، و کاهش هزینه های انرژی را در پی دارد.
-
درخشش نقش و طرح آنها
در مقایسه ی بین سرامیک های کف و به خصوص پرسلان ها با سرامیک های دیواری، دیواری ها در مرحله ی پخت، حرارت کمتری را تحمل کرده و کمتر تیره میشوند و لذا طرح و نقش روی آنها به صورت زیباتری جلوه گری میکند.
-
جذب آب کمتر و مقاومت بیشتر در برابر رطوبت
این محصولات به خاطر تراکم و نفوذ ناپذیری که دارند در محیطهای مرطوب مانند حمام و دستشویی و در مناطق آب و هوایی پرباران بیشترین دوام و تاب آوری را دارند. در میان سرامیک ها، پرسلانی ها بالاترین جایگاه را در این مزیت دارا میباشند.
-
تنوع بسیار بالای آنها
امروزه سرامیک ها از جهت رنگ و طرح و … بسیار متنوع و جذاب تولید و روانهی بازار میشوند تا آنجا که خریداران را به نحوی در انتخاب سردرگم میکنند! این مزیت در کنار سایر مزایا سرامیک را پرفروش تر و محبوب تر از پوشش های دیگر قرار داده است.
-
قیمت مناسب آنها
کفپوش و دیوارپوش های سرامیکی از لحاظ قیمت بسیار متنوع بوده و خریداران با هر توان مالی میتوانند از این پوشش ها خریداری کنند. قیمت این محصولات در مقایسه با کاغذ دیواری، لمینیت، پارکت و … ارزانتر است.
-
مقاوم در برابر مواد شیمیایی
برای محیط هایی که در آنها از مواد شیمیایی استفاده ی زیادی میشود، با دوامترین پوشش سرامیکها هستند.
به خصوص سرامیک های پرسلان که به خاطر استحکام بسیار بالایی که دارند، کمترین آسیب را از مواد اسیدی و شیمیایی میبینند و بیشترین ماندگاری را در طرح و رنگ دارند.
سرامیک های پرسلانی با روکش نانو بسیار زیبا و براق هستند و در برابر مواد شیمیایی بسیار مقاوم هستند.
معایب سرامیک ها چیست؟
-
شکننده بودن آنها
سرامیک ها در حمل و نقل از شکستنی ها محسوب میشوند و لذا امکان خرد شدن آنها در جابجایی وجود دارد؛ لذا توصیه میشود برای جابجایی و نصب این محصول از افراد متخصص کمک بگیرید.
-
زمانبر بودن نصب سرامیک ها
اجرای پوشش کف یا دیوار با سرامیک، اگر به صورت اصولی انجام شود، کمی زمانبر بوده و نیاز به صبر و حوصله ی بیشتری دارد. البته میتوان این زمانبر بودن نصب و اجرا را مثبت تلقی کرد! چرا که زیبایی، تنوع و ماندگاری سرامیک برای ساختمان ها ارزش این را دارد که برایش وقت کافی بگذاریم!
-
سردی سرامیک کف
استفاده از سرامیک برای کف ساختمان در مناطق بسیار سرد سیر اشکالی را در پی دارد و آن این که سرمای زمین را به پاها و بدن افراد منتقل کرده و احساس ناخوشایندی را برایشان به همراه دارد!
درست است که این نوع پوشش عایق حرارت نیز میباشد و در آب و هواهای بسیار سرد، این خاصیت را از دست داده و تاب مقاومت در برابر سرمای شدید را ندارد. در این صورت برای کسانی که می خواهند در طراحی ساختمان خود از جذابیت سرامیک هم برخوردار باشند، توصیه میشود برای جبران این نقیصه از فرش نیز در محلهایی که تردد بیشتری در آنهاست استفاده کنند.
-
امکان لغزندگی آنها
در برخی از انواع سرامیک ها، خیس شدن سطح سرامیک موجب سرخوردن افراد بر روی آن میشود که میتواند خطرآفرین باشد.
امروزه سرامیک های ضد لغزشی، طرح دار یا رستیک نیز تولید میشوند که تا حد زیادی این اشکال در آنها برطرف شده است و میتوان از آنها در فضای حمام و سرویس بهداشتی استفاده کرد.
سرامیک کف پارکینگ و سرامیک حیاط به صورت لعاب مات و برجسته تولید میشوند تا لغزندگی کمتری داشته باشند.